O le mea fa'afefeteina o se u'amea o se meatotino fa'aletino fa'avae e iai sona sao taua i metallurgy, gaosiga, aerospace, mea fa'aeletonika, ma le tele o isi pisinisi. O le malamalama i mea liusuavai e mafai ai e inisinia, saienitisi meafaitino, ma tagata gaosi oloa ona filifili sa'o u'amea mo le fa'aogaina o le vevela, fa'apipi'i u'amea, ma faiga fau. I totonu o lenei tusiga, o le a matou faʻaulu loloto i mea uma e tatau ona e iloa e uiga i mea faʻafefeteina o metala - o a mea e aʻafia ai, pe faʻafefea ona fuaina, ma pe faʻafefea ona latou aʻafia ai le faʻaogaina o meafaigaluega o metala eseese.
O le a le mea e liusuavai ai?
O lemea liusuavaio le vevela lea e suia ai e se uamea lona tulaga mai le malo i le vai. E tupu lenei mea pe a lava le malosi o le uʻamea e faʻatoʻilalo ai o latou tulaga mautu i se fausaga mautu ma gaoioi saoloto e pei o se vai.
-
Iunite: E masani ona fua ile tikeri Celsius (°C) po o le Fahrenheit (°F).
-
Taua: O u'amea maualuga e fa'afefeteina e lelei mo si'osi'omaga vevela tele, a'o u'amea maualalo e faigofie ona lafo ma fa'alili.
Aisea e Taua ai le Mea Maliu i Alamanuia?
A'afiaga sa'o ole mea liusuavai:
-
Filifiliga Mea- Mo se faʻataʻitaʻiga, o lau uila e manaʻomia ni metala e pei o le tungsten poʻo le molybdenum.
-
Gaosiga Fa'agasologa– O le uelo, fa'amea, fa'ameamea, ma le vevela e mana'omia ai le iloa tonu o amioga fa'afefeteina.
-
Tulaga Saogalemu ma Inisinia– O le iloaina o tapulaa liusuavai e fesoasoani e aloese ai mai faaletonu o le fausaga.
O Mea e A'afia ai Mea Li'u o Uamea
E tele fesuiaiga e a'afia ai le mea liusuavai:
-
Fa'atonuga Atomic: O u'amea o lo'o fa'apipi'i fa'apipi'i fa'aatomika e masani lava ona maualuga atu mea liusuavai.
-
Malosi o Nonoa: O fusi u'amea malolosi e mana'omia ai le tele o le vevela e momotu ai.
-
Fa'aleaga/Alloying: O le fa'aopoopoina o isi elemene (alloying) e mafai ona fa'atupula'ia pe fa'aitiitia ai le mea liusuavai o se u'amea.
-
Omiga: I lalo o le mamafa o le mamafa, o le mea liusuavai e mafai ona fesuisuiai teisi.
Fa'aliusuavai o u'amea masani (Lisi Fa'atusatusa)
O se fa'amatalaga vave lea mo mea liusuavai o u'amea fa'aaoga lautele:
| Uamea | Lisi Lisi (°C) | Lisi Lisi (°F) |
|---|---|---|
| Alumini | 660.3 | 1220.5 |
| Kopa | 1084.6 | 1984.3 |
| Uamea | 1538 | 2800 |
| Nikeli | 1455 | 2651 |
| Titanium | 1668 | 3034 |
| Zinc | 419.5 | 787.1 |
| Ta'ita'i | 327.5 | 621.5 |
| Tungsten | 3422 | 6192 |
| siliva | 961.8 | 1763 |
| Auro | 1064 | 1947.2 |
| Uamea uamea (304) | ~1400–1450 | ~2552–2642 |
Uamea Maualuluga o le Li'u Liu ma o Latou Fa'aoga
1. Tungsten (W)
-
Lisi Lisi: 3422°C
-
Fa'aaogāga: Filaments i matauila, aerospace nozzles, electrodes.
-
Aisea: Tulaga sili ona liusuavai o u'amea uma, lelei mo le vevela tele.
2. Molybdenum (Mo)
-
Lisi Lisi: 2623°C
-
Fa'aaogāga: Vaega o le ogaumu, malosi faaniukilia, ofutau a le militeri.
3. Tantalum (Ta)
-
Lisi Lisi: 3017°C
-
Fa'aaogāga: Totoga fa'afoma'i, mea fa'aeletonika, vaega va'alele.
O Metala Maulalo o le Li'u Maliu ma Latou Fa'aoga
1. Zinc (Zn)
-
Lisi Lisi: 419.5°C
-
Fa'aaogāga: Die casting, galvanization o sila.
2. Tin (Sn)
-
Lisi Lisi: 231.9°C
-
Fa'aaogāga: Solder, ufiufi mo isi u'amea.
3. Ta'ita'i (Pb)
-
Lisi Lisi: 327.5°C
-
Fa'aaogāga: Ma'a, puipui fa'avevela.
Fa'aliusuavai i faiga Alloy
Alloys e masani ona i ai laina liusuavai nai lo togi maʻai ona o le tele o mea faʻavae. Faataitaiga:
-
'apamemea(Copper + Zinc): Liu liusuavai ~900–940°C
-
'apamemea(Copper + Tin): Liu liusuavai ~950°C
-
Uamea uamea (18-8): Liu liusuavai ~1400–1450°C
O laina nei e fa'ainisinia ma le fa'aeteete mo fa'aoga fa'apitoa, e pei o le fa'a'ele'ele, malosi fa'amalosi, ma le fa'amama.
Fuaina o Mea Liu
O mea fa'afefete e fuafua e:
-
Su'esu'ega Fa'a vevela (DTA)
-
Ogaumu vevela ma le vevela maualuga
-
Pyrometric Cone E tutusa (mo sima ma u'amea u'amea)
I totonu o alamanuia, o faʻamaumauga saʻo o le faʻafefeteina e taua tele mo le faʻamaonia o mea e tusa ai ma tulaga ASTM, ISO, poʻo le DIN.
Mata Li'u ma le Fa'asa
-
Lisi Lisi: Malosi ➝ Suavai
-
Fa'apuna: Suava ➝ Kasa
Mo u'amea, o le mea fa'apuna e sili atu le maualuga nai lo le mea fa'afefe. Faataitaiga,Ua pupuna le tungsten ile 5930°C, e fa'apena lelei mo ogaumu gaogao ma avanoa avanoa.
Talosaga Manaomia Metala Maualuluga
O nisi o fa'ata'ita'iga e mana'omia ai u'amea maualuga le liusuavai:
-
Jet Engines: Superalloys fa'avae nikeli.
-
Va'alele: Titanium ma uamea mumu.
-
Reactors faaniukilia: Zirconium, molybdenum.
-
Ogaumu Alamanuia: Tungsten, molybdenum, ceramics.
Iloiloga toe fa'aaogaina ma le lafo
I le taimi o le toe faʻaaogaina, e faʻavevela ai metala i luga aʻe o latou mea faʻafefete e faʻamamā ma toe faʻaleleia. Metala peialuminie fetaui lelei mo le toe fa'aaogaina ona o le maualalo o latou mea liusuavai ma le fa'aogaina lelei o le malosi.
O faiga fa'amea (fa'ata'ita'iga, fa'amea oneone, fa'atupe fa'afaigaluega) e fa'alagolago tele i le iloa tonu o fa'amaumauga o le liusua'i e 'alofia ai fa'aletonu.
Manatuga o le Saogalemu I le taimi o le Fa'amama u'amea maualuga
-
Fa'aogaofu puipuimatalita mata.
-
Fa'apipi'ifa'amama vevelai meafaigaluega.
-
Fa'atinomasini vevelamatapuni otometi.
O le malamalama i mea e liusuavai ai e le na'o mea fa'apitoa—e fa'ailoa ai fo'i faiga fa'alesoifua maloloina ma le saogalemu.
Fa'ai'uga
O le malamalama i mea faʻafefeteina o uʻamea e le gata e manaʻomia mo saienitisi ma inisinia, ae faʻapea foi mo tagata gaosi oloa i aso uma ma tagata mamanu e filifilia mea saʻo mo le galuega. Pe o lo'o e gaosia vaega o le va'alele po'o ni mea kuka faigofie, o le mea liusuavai e iloa ai le fa'atinoga, saogalemu, ma le tumau.
Taimi meli: Iul-24-2025